Sięgając po biografię Gerarda Pique zastanawiałem się, czy będzie to książka skierowana przede wszystkim do fanów FC Barcelony, czy też publikacja mogąca trafić do szerszego grona czytelników. Po skończeniu dzieła Mateusza Bystrzyckiego nie mam wątpliwości, że „Urodzony na Camp Nou” to coś od miłośnika Blaugrany dla innych fanów katalońskiego klubu. Motto „Mes que un club” przyświeca każdej stronie, czyniąc z książki wydawnictwo dosyć ekskluzywne.
Recenzując pod koniec ubiegłego roku biografię Carlesa Puyola, którą napisał Ziemowit Ochapski, użyłem słów: „pozycja skierowana przede wszystkim do fanów katalońskiej drużyny”. Po lekturze książki napisanej przez innego młodego dziennikarza i kibica FC Barcelony z Polski, użyć można tego samego sformułowania. Być może Mateusz Bystrzycki podszedł do opisywanej postaci nieco bardziej krytycznie i nie starał się podkreślić na każdym kroku, że Pique to najlepszy obrońca świata, ale miłość do klubu zawęziła nieco jego pole widzenia. Praktycznie wszystko, co pojawia się w napisanej przez niego biografii, ma związek z Blaugraną lub rozpatrywane jest w kontekście katalońskiego zespołu. Ma to oczywiście swoje wady i zalety. Pozytywny aspekt jest taki, że pozycja „Gerard Pique. Urodzony na Camp Nou” przypadnie do gustu każdemu „cule”. Gorzej będzie natomiast z fanami innych drużyn, którzy na dłuższą metę mogą poczuć się nieco znużeni wielokrotnie podkreślanym przywiązaniem stopera Barcy do ukochanego klubu czy wykładaną w wielu miejscach romantyczną filozofią tego zespołu.
Dojrzały styl autora
Na wstępie muszę zaznaczyć, że, co zapewne łatwo wywnioskować z powyższego akapitu, nie jestem kibicem Barcelony. Pewnie gdybym nim był, recenzja biografii Pique byłaby dużo bardziej entuzjastyczna. To nie oznacza oczywiście, że dzieło Bystrzyckiego jest słabe. Wręcz przeciwnie – biorąc pod uwagę stosunkowo młody wiek autora, można być pełnym podziwu dla jego umiejętności pisarskich. Książka wydana przez Sine Qua Non pod względem językowym jest bowiem bardzo dojrzała i bogata. Zdarzają się wprawdzie w kilku miejscach niezbyt trafne moim zdaniem określenia „kampania” w odniesieniu do piłkarskiego sezonu, ale rozumiem, że ich użycie wynikało z chęci uniknięcia powtórzeń. Poza tymi wyjątkami trudno się jednak do czegoś przyczepić, gdyż biografia napisana jest dobrze i czyta się ją sprawnie, mimo że autor używa rozbudowanych zdań.
Oczywiście zdaję sobie sprawę, że styl Mateusza Bystrzyckiego jest dosyć specyficzny i może nie przypaść do gustu każdemu kibicowi. Owszem, autorowi zdarza się czasem użyć sformułowań niecodziennych (patrz: „kasandryczny defetyzm” w ankiecie dla highbury.pl), ale przecież każdy ma swój własny sposób pisania. Jedni są nieźli w układaniu krótkich i prostych zdań, inni preferują bardziej złożony i plastyczny opis z wieloma epitetami i odniesieniami. Autor biografii Pique jest jednak konsekwentny w pisaniu, więc jego dzieło pod tym względem pozostaje spójne, co jest ewidentną zaletą. Poza tym akurat do pisania o FC Barcelonie, jej wartościach, tradycji i historii taki styl jak najbardziej pasuje, więc nie dostrzegam tutaj żadnej sprzeczności. Tak jak prosty, cięty i momentami wulgarny język zdecydowanie odpowiadał wizerunkowi Wojciecha Kowalczyka czy Grzegorza Szamotulskiego w ich książkach, tak fragmentami bardzo podniosły i uroczysty język Bystrzyckiego idealnie nadaje się do pisania o Blaugranie.
Więcej nie zawsze znaczy lepiej
Pod względem językowym w przypadku książki poświęconej Gerardowi Pique jest więc całkiem nieźle. Jak natomiast wypada sama koncepcja pisania o życiu hiszpańskiego piłkarza? Tutaj jest niestety trochę gorzej, ale nie chodzi wcale o cztery główne części składające się na chronologiczny opis kariery zawodnika. W biografii napisanej przez Bystrzyckiego za dużo jest wszystkich dodatków, takie było przynajmniej moje wrażenie. Książka zaczyna się bowiem wstępem autorstwa brytyjskiego dziennikarza sportowego Grahama Huntera, później czytelnik zapoznaje się z krótkim tekstem Tomasza Lasoty, prezesa polskiego fan clubu Barcelony, następnie jest jeszcze wstęp samego autora i dopiero po tych trzech częściach rozpoczyna się tak naprawdę właściwa opowieść o życiu Pique. Jakby tego było mało, po tym, jak w książce padają słowa dotyczące przyszłości zawodnika, które idealnie wieńczą historię reprezentanta Hiszpanii, mamy kilka rozdziałów poświęconych m.in. jego związkowi z Shakirą czy relacjom z mediami, a na zakończenie serwowane jest jeszcze posłowie Jimmy’ego Burnsa i „Alfabet Pique”.
Trochę tego wszystkiego za dużo, gdyż na przykład posłowie nie wnosi do lektury zupełni nic. Burns, mimo że dziennikarzem jest świetnym, streszcza jedynie życie Pique, więc czytelnik po raz kolejny dowiaduje się o tym, co czytał na poprzednich kilkuset stronach. Nazwiska takich osobowości jak wspomniany Brytyjczyk czy jego rodak Hunter na okładce wyglądają oczywiście imponująco, ale czasem warto zastanowić się, czy dziennikarze wniosą coś do lektury. W przypadku pozycji „Gerard Pique. Urodzony na Camp Nou” ten wkład był w moim odczuciu niewielki i trochę zaburzył spójność książki. Podobnie jak końcowe, tematyczne rozdziały pisane już przez Bystrzyckiego. Myślę, że można było je umieścić wcześniej, tworząc z nich swoiste dygresje, które stanowiłyby miłą odskocznię od opisu kolejnych sezonów w wykonaniu Hiszpana. Spełniałyby taką rolę jak teksty z serii „Drużyna Pique”, w których autor książki przedstawia kolegów swojego bohatera z boiska, jego idoli lub trenerów, co wypada całkiem nieźle.
Ucieleśnienie filozofii Barcy
Warto zaznaczyć, że biografia Pique nie jest książką wyłącznie o stoperze Dumy Katalonii. Autor w wielu miejscach opisuje inne postaci związane z Blaugraną. Jest sporo fragmentów poświęconych Cescowi Fabregasowi, który przebył drogę podobną do kolejnych etapów kariery swojego kolegi z młodzieżowych zespołów Barcelony, jest też kilka rozdziałów o Pepie Guardioli, pod wodzą którego Pique święcił największe triumfy. Gdzieś w tle tego wszystkiego przewija się także historia Barcy, filozofia klubu, jego misja, cele. Można być pod ogromnym wrażeniem wiedzy Bystrzyckiego, kiedy pisze na przykład o młodzieżowych drużynach Blaugrany. Widać, że to człowiek żyjący tym klubem nie od dziś, który chłonie wszystko, co z nim związane i swoją miłość przekazuje w książce. To niewątpliwy atut biografii, która na pewno przypadnie do gustu wszystkim „cules”, którzy postrzegają swój ukochany klub w podobny sposób.
Podsumowując, trzeba więc przyznać, że książka „Gerard Pique. Urodzony na Camp Nou” to pozycja, która została stworzona ze świadomością tego, do kogo jest kierowana. Fani FC Barcelony, których śmiało można nazwać wyznawcami katalońskiej religii, z przyjemnością przeczytają książkę będącą ucieleśnieniem motta „mes que un club”. Napisana dojrzałym językiem publikacja przypomni im najpiękniejsze chwile, które niedawno przeżywali i niełatwą drogę na szczyt jednego z wychowanków słynnej La Masii. Mimo że koncepcja książki ze względu na duża liczbę dodatków nie jest może szczególnie spójna, dla „cules” nie powinno mieć to większego znaczenia. W końcu im więcej będą mogli przeczytać o Barcy, tym lepiej. Wątpliwe jednak, żeby w książce coś dla siebie znaleźli fani innych drużyn, może poza kibicami Manchesteru United. Książka Mateusza Bystrzyckiego to po prostu biografia prosto z serca Camp Nou, która kierowana jest do tych, którzy, podobnie jak autor, miłość do Blaugrany zakodowaną mają w genach.
